Nơi hiện nay là Chatelet-Les Halles chính là địa điểm khu chợ đầu tiên của Paris, bắt đầu từ năm 1137 đời vua Louis VI. Tình hình bưng thúng, gánh mẹt cứ thế ngày càng đông, nên chỉ trong vài chục năm đã phát triển đến nỗi vua kế nhiệm là Philippe Auguste cho xây các gian chợ đầu tiên (gọi là halles) bằng gỗ, thế là bắt đầu khu Les Halles.
Cho đến thế kỷ 18, khu này phát triển quá sức tưởng tượng, cũng như dơ bẩn ngoài sức chịu đựng, nên hoàng đế Napoléon III quyết định cải tạo lại.
Nhân dịp này, kiến trúc sư Victor Baltard đã trình dự án “khởi nghiệp” mang tính lịch sử: tạo ra trung tâm mua sắm đầu tiên hoành tráng cho Paris.
Các gian chợ lúc ấy được xây bằng gạch đá rất tù túng và nặng nề, nên còn được gọi là “Pháo đài Les Halles”. Kiến trúc sư Baltard đã đưa ra một concept hết sức táo bạo và đi trước thời đại: dùng vật liệu sắt, đồng và thủy tinh để tạo sự thông thoáng, sạch sẽ, nhẹ nhàng mà vẫn vững chắc cho khu chợ. Hoàng đế Napoléon và ban giám đốc Les Halles ngay lập tức đồng ý và 10 tòa nhà lung linh ra đời, được gọi trân trọng là các tòa Pavillons Baltard. Đó là năm 1852-1853.
Khu Pavillon Baltard không những biến đổi khu trung tâm của Paris thành một đẳng cấp khác, mà còn trở thành “nàng thơ” của kiến trúc sư Gustave Eiffel cho công trình tháp Eiffel sau này (xây năm 1887) và của nhiều họa sĩ, nhà văn khác (như Emile Zola), ngoài ra còn bị “đạo kiến trúc” xây lại ở các nơi.
Hơn 100 năm sau, năm 1972, Paris cần không gian khu trung tâm để phát triển đô thị, nên đã dỡ bỏ toàn bộ khu Baltard ở Les Halles. Toàn bộ kiến trúc đều bị hủy, chỉ giữ lại 2 tòa nhà nguyên vẹn mọi thứ. Một tòa được chuyển đến Yokohama ở Nhật, và một tòa được chuyển đến Nogent sur Marne vào năm 1976, trên mảnh đất từng là lâu đài của vua Charles V. Từ năm 1982 đến nay, Pavillon Baltard tại đây thành Di sản kiến trúc của Pháp.
Dẫu thiết kế đi trước thời đại của kiến trúc sư Victor Baltard hiện nay đã trở nên quen thuộc, nhưng một điều không thể thay thế là không gian và thời gian xưa cũ của Paris vẫn ở cùng Pavillon Baltard cùng các vật liệu – trở thành biểu tượng ký ức lịch sử của người Paris nói riêng, và người Pháp nói chung.
Khu Les Halles từng là nơi họp chợ hơn 800 năm ở Paris, hiện kế thừa thành nơi mua sắm đông đúc. .
Nói về Pavillon Baltard thì từ khi chuyển địa điểm, nó cũng đổi đời, không còn hàng hóa, thịt thà nữa mà đã hai chân bước vào showbiz Pháp. Hàng loạt các chương trình văn hóa-văn nghệ lớn của Pháp được tổ chức tại đây: Nouvelle Star, Hoa hậu châu Âu, Cuộc thi khiêu vũ quốc tế,…
Photos và tổng hợp thông tin từ: Pavillon Baltard – Paris 1900 – UGVF.
Khi đăng lại thông tin, vui lòng ghi FB PARIS KỲ BÍ & THÚ VỊ
MEDIA 99 